მეცნიერებმა დაბერების მექანიზმის შენელების საშუალებას მიაგნეს

Telomere-activating compound puts researchers on the 'cusp of curing aging'

14 სექტემბერი

ბევრი მეცნიერი თვლის, რომ ის ადამიანები, რომლებიც შემდგომი 20-30 წლის შემდეგაც ცოცხლები იქნებიან, 125 წლამდე იცოცხლებენ. და მნიშვნელობა არ ექნება, თუ რა მდგომარეობაში იქნება მკურნალობის დაწყებამდე პაციენტის ჯანმრთელობა. ასეთი დასკვნების საფუძველს იძლევა ის აღმოჩენები, რომლებსაც ბიოტექნოლოგიაში ნამდვილი გარღვევის მოხდენა შეუძია.

ასეთი რეალობისკენ გადადგმული ერთ-ერთი პირველი ნაბიჯი ისაა, რომ ახლახანს ”სიერა საიენსის” და მათთან ერთად მომუშავე, ”გერონ კორპორეიშნის”, ”ფიზიოეიჯის” და ესპანეთის კიბოს კვლევის ეროვნული ცენტრის მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ნაერთი, რომელიც ადამიანის ორგანიზმში, ტელომერაზას სახელით ცნობილი ფერმენტის გააქტიურებას იწვევს.

ქრომოსომის ბოლოში არსებული დნმ-ის განმეორებადი რეგიონი, რომელსაც ტელომერი ეწოდება, ქრომოსომის დაბოლოებას დაზიანებისგან იცავს. ამ რეგიონს დაბერების საათსაც უწოდებენ. ბევრი მეცნიერი დარწმუნებულია, რომ ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობა და ჯანმრთელობის მდგომარეობა ბევრადაა დამოკიდებული იმაზე, თუ რამდენად არის დამოკლებული ტელომერები, რომლებიც ჩვენი სხეულის ყოველ უჯრედში იმყოფებიან.

მეცნიერებს არაერთხელ მუხდენიათ იმის დემონსტრირება, რომ როდესაც ადამიანის უჯრედის ტელომერი არ მოკლდება, უჯრედები შეუზღუდავად მრავლდება და ყველა ნიშანია იმისა, რომ ეს შეიძლება უკვდავების, უფრო სწორედ კი, სიცოცხლის მნიშვნელოვნად გახანგრძლივების საშუალებაც იყოს.

ტელომერაზა არის ფერმენტი, რომელიც ტელომერის დაგრძელებას უწყობს ხელს. ზემოთ ჩამოთვლილი ინსტიტუტების და კომპანიების მკვლევარებმა კი აღმოაჩინეს ნივთიერება, რომელსაც ტელომერაზას გააქტიურება შეუძლია. მეცნიერების თქმით, თეორიულად, ამ ნივთიერებით, არამხოლოდ დაბერების პროცესის შეჩერება გახდება შესაძლებელი, არამედ ამ პროცესის უკუღმა შემობრუნებაც, ანუ გაახალგაზრდავება.

აღმოჩენილი ნივთიერება ნატურალური საკვები პროდუქტისგან მიიღება და მას TA-65 შეარქვეს. ექსპერიმენტებმა აჩვენა, რომ ამ ნივთიერებას ადამიანის ორგანიზმის ყველაზე მეტად დამოკლებული ტელომერების დაგრძელება შეუძლია. ეს კი იმის პირობაა, რომ გაუმჯობესდეს პაციენტის ჯანმრთელობის მდგომარეობა და გაიზარდოს მისი სიცოცხლის ხანგრძლივობა. ამგვარად, გამოითქვა ვარაუდი, რომ ტელომერაზას გააქტიურებას უდიდესი მნიშვნელობა მიენიჭება მომავლის რეგენერაციულ მედიცინასა და კლინიკური უკვდავობის მიღწევაში.

მართალია, TA-65 არაა იმდენად ძლიერი საშუალება, რომ სრულად შეაჩეროს დაბერების პროცესი, მაგრამ ის ტელომერაზას პირველი აქტივატორია, რომელიც ადამიანის ორგანიზმისთვის სრულებით უვნებელია.

”ჩვენ დაბერების წინააღმდეგ ბრძოლის საწყის ეტაპზე ვიმყოფებით. TA-65 ისტორიაში შევა, როგორც პირველი ნივთიერება, რომელსაც დაბერების მექანიზმის დაზიანება შეუძლია, თუმცა პაციენტს მდგომარეობას მნიშვნელოვნად ვერ გაუუმჯობესებს და ვერც სიცოცხლეს გაუხანგრძლივებს რამდენიმე წლით. ტელომერაზას უკეთეს აქტივატორებს მალე გამოიგონებენ, თუმცა TA-65 სამუდამოდ დარჩება, როგორც ახალი თერაპიის პირველი საშუალება, რომელსაც ჩვენი გაახალგაზრდავება და ჯანმრთელობის გაუმჯობესება შეუძლია”, - ამბობს ბიოტექნოლოგიურ კომპანია ”სიერა საიენსის” პრეზიდენტი და მთავარი აღმასრულებელი უილიამ ენდრიუსი.

სხვათა შორის, ტელომერაზას გააქტიურებას სხვა დადებითი ეფექტის მოტანაც შეუძლია. მაგალითად, დადგენილია, რომ ადამიანის უჯრედებში ტელომერების დამოკლება რისკ ფაქტორია ისეთი დაავადებებისა, როგორებიცაა: ათეროსკლეროზი, დიაბეტი, ალცჰაიმერის დაავადება და კიბოც კი.

კვლევის დროს ისიც დამტკიცდა, რომ TA-65 ადამიანის იმუნურ სისტემაზეც დადებითად მოქმედებს. ინფექციური დაავადებები იმუნური სისტემის ტელომერების დამოკლებას იწვევს. არადა, იმუნური უჯრედების დანიშნულება სწორედ ინფექციებთან ბრძოლაა. ტელომერაზას აქტივაციას, ამ ტელომერების დამოკლების პროცესის პრევენცია შეუძლია, რაც იმუნურ სისტემას ნებისმიერ ინფექცასთან გამკლავების საშუალებას აძლევს. ამგვარად, ტელომერაზას აქტივაცია, პერსპექტივაში შეიძლება შიდს-ის მკურნალობის ეფექტური საშუალება გახდეს. ყოველ შემთხვევაში, დადგენილია, რომ აივ-ვირუსი შიდს-ის დაავადებაში მას შემდეგ გადაიზრდება, რაც იმუნური სისტემა, მეტისმეტად დამოკლებული ტელომერების წარმოებას იწყებს. ტელომერაზას აქტივატორით კი, შესაძლებელი გახდება, რომ აივ-ვირუსი, შეძენილი იმუნოდეფიციტის სინდრომად აღარ გადაიზარდოს.